International Potato Center Center (CIP) tau pab txhawb rau txoj kev txhim kho thiab tso tawm cov qos yaj ywm ntau yam uas tau loj hlob los ntawm ntau lab tus neeg ua liaj ua teb hauv Asia cov teb chaws tsim cov qos yaj ywm.
CIP hais tias hauv zaj xov xwm no tias nws tau pab txhawb 34% ntawm tag nrho kev tshaj tawm ntawm kev txhim kho cov qos yaj ywm hauv cheeb tsam, thiab kev txheeb xyuas kev saws me nyuam ua tiav hauv 2015 kwv yees tias CIP ntsig txog ntau yam tau cog rau ntau dua 1.45 lab hectares (19% ntawm tag nrho thaj chaw qos hauv xya lub tebchaws) kawm), loj hlob los ntawm 2.93 lab tsev neeg ua liaj ua teb, thiab tau txais txiaj ntsig ntau dua 10 lab tus tib neeg.
Cov yam ntxwv tseem ceeb xws li lig lig lig thiab tiv thaiv tus kab mob, kev txhim kho ntawm cov tubers, thiab tiv taus cua sov, huab cua qhuav lossis av xau tau ua rau CIP cuam tshuam txog cov qos yaj ywm ntau yam tseem ceeb rau cov neeg ua liaj ua teb me, pab lawv kov yeej cov teeb meem xws li txwv thaj av thiab hloov pauv huab cua rau tsim khoom noj thiab tsim nyiaj tau los ntau dua.
Cov ntau yam no tau txhawb kev ruaj ntseg zaub mov thiab cov nyiaj tau los thoob plaws cheeb tsam. Hauv Suav teb, lub ntiaj teb tsim cov qos yaj ywm saum toj kawg nkaus, CIP cuam tshuam txog ntau yam cog rau thaj tsam li 25% ntawm thaj av tau mob siab rau cog qoob loo.

Qhov ua tau zoo tshaj plaws yog Kev Koom Tes 88 (C88), qhov tshwm sim ntawm kev koom tes ntawm CIP thiab Yunnan Normal University. Qhov lig lig-resistant ntau yam, nws muaj qhov zoo tshaj plaws rau kev siv hauv tsev thiab ua tiav, txhua yam uas tau pab txhawb rau thoob plaws los ntawm cov neeg ua liaj ua teb. Kwv yees cov txiaj ntsig kev lag luam los ntawm C88 ntawm xyoo 1996 thiab 2015 yog los ntawm USD 2.84 txog USD 3.73 nphom hauv xeev Yunnan ib leeg.
Kev nyab xeeb-ntse qos ntau yam hauv Asia
Hla Asia, 170 hom qos yaj ywm tau tso tawm txawm yog los ntawm International Potato Center (CIP) txoj kev yug me nyuam nyob rau plaub lub xyoos dhau los, lossis los ntawm kev siv cov kab mob sib kis nyob hauv nws cov khoom sau.
Cov ntau yam no tau tsim los kom muaj huab cua-ntse, kom paub tab, thiab pab tawm tsam qos kab thiab kab mob, pab txhawb rau zaub mov thiab khoom noj khoom haus nyab xeeb, thiab kev ua neej nyob, ntawm 10 lab tus tib neeg thoob plaws Asia.
Qos yaj ywm yog ib qho ntawm cov qoob loo tseem ceeb tshaj plaws hauv Asia uas cov neeg ua liaj ua teb tsim 96 lab metric tonnes (lossis 53 lab Volkswagen Beetles) ntawm cov qos yaj ywm txhua xyoo, tus lej uas tau nce 50% nyob rau kaum xyoo dhau los hauv xya qhov tseem ceeb tshaj plaws Cov teb chaws Asia cog qoob loo - Bangladesh, Tuam Tshoj, Is Nrias teb, Indonesia, Nepal, Pakistan, thiab Nyab Laj.
Qhov kev vam meej no feem ntau yog los ntawm kev siv cov qos yaj ywm zoo dua qub, suav nrog cov uas los ntawm CIP txoj haujlwm yug me nyuam. Hnub no 20% ntawm thaj av nrog qos yaj ywm hla xya lub tebchaws tau cog nrog CIP ntau yam.
"Thoob plaws Asia, cov kev cuam tshuam ntawm kev hloov pauv huab cua ua rau muaj huab cua qhuav ntev dua thiab kab tsuag thiab kab mob sib kis. hais tias Marcel Gatto, tus kws ua lag luam ua liaj ua teb los ntawm CIP raws li Nyab Laj. "Qhov no txhais tau tias peb yuav tsum tau yug ntau yam huab cua-ntse ntau yam uas tuaj yeem tiv taus cov kab mob uas twb muaj lawm thiab tshiab thiab uas tuaj yeem ua haujlwm hauv cov xwm txheej txawv hauv cheeb tsam. Peb kuj tseem yuav tsum nrhiav txoj hauv kev txhawm rau txhawm rau txhim kho kev cog qoob loo kom peb tuaj yeem ua cov tshiab thiab nyiam ntau yam rau cov neeg ua teb sai li sai tau. "
Txog tam sim no, ze li 3 lab tsev neeg ua liaj ua teb nyob thoob xya lub tebchaws no tau cog CIP ntsig txog ntau yam.
Ntau yam ua rau neeg raug cua sov hauv Bangladesh thiab Is Nrias teb
"Peb tau pom qhov nce qib siab rau peb cov qos yaj ywm tsis txaus ntseeg. Cov no yog cov uas tau loj hlob thaum ntxov thiab muaj huab cua zoo yog li txo cov neeg ua liaj ua teb muaj kev pheej hmoo ntawm cov qoob loo tsis ua haujlwm thiab poob nyiaj tau los, "hais Guy Hareau, Tus Thawj Coj, Social thiab Nutritional Sciences Division, CIP hais. "Hauv tebchaws Bangladesh, siv ntau yam ua ntej dhau los txhawm rau ua kom muaj zog txhim kho kev noj zaub mov zoo tuaj yeem ua rau muaj txiaj ntsig kev lag luam nyob ib puag ncig $ 80 lab toj ib xyoo, thaum nyob hauv Is Nrias teb, muaj ntau yam ua ntej xws li Kufri Lima, tau pab ua kom muaj kev sau qoob loo thiab ua neej nyob hauv qhov kub nce ntxiv."
"Kev cog ntxov ua ntej txhais tau tias sau qoob ua ntej thiab tus nqi zoo ntawm lub khw. Samarendu Mohanty, CIP Tus Thawj Coj Hauv Cheeb Tsam rau Asia.
Qhuav-hlub ntau yam hauv Central Asia
Kev hloov pauv huab cua kuj tseem ua rau muaj kev pheej hmoo rau cov qoob loo cog qoob loo los ntawm kev ua qoob loo. Cov neeg ua liaj ua teb hauv Kazakhstan, Tajikistan, thiab Uzbekistan twb ntsib lawm kev kub ntxhov heev qhov nruab nrab ib zaug txhua tsib xyoos, uas raws li kev ntsuas huab cua, tau kwv yees tias yuav nce ntau zaus, qhov hnyav, thiab ntev npaum li cas. CIP tau ua haujlwm nrog Lub Tebchaws Kev Tshawb Fawb Txog Kev Tshawb Fawb (NARS) hauv Central Asia tau ntau xyoo los pab cov neeg ua liaj ua teb kom sau qoob tau zoo dua nrog dej tsawg, tsim ntau yam xws li UNICA uas ua ke muaj kev nyuaj siab nrog kev tsim khoom sai kom txo tau kev haus dej.
"Qhia txog ntau yam tiv taus huab cua qhuav kuj txhais tau tias cov qos yaj ywm tuaj yeem nthuav mus rau thaj chaw tshiab ua kom cov tsev neeg muaj txiaj ntsig los ntawm lawv," hais tias Rusudan Mdivani, CIP Tus Thawj Coj Hauv Cheeb Tsam rau Central Asia. "Piv txwv li, UNICA loj hlob zoo nyob hauv ob lub roob thiab qis, ua rau nws zoo rau cov xwm txheej hauv cheeb tsam, thiab nws tiv taus cov kab mob qos uas tseem yog qhov nyuaj rau cov neeg ua liaj ua teb."
Beating lig blight kab mob hauv Suav teb
Hauv Suav teb, qhov sib txawv ntawm CIP cuam tshuam txog 25% ntawm thaj av cog rau qos yaj ywm, Kev Koom Tes 88 (C88) tau pab cov neeg ua liaj ua teb kom yeej lig lig kab mob. Kev lig kev lig lig raug nqi thoob ntiaj teb kev lag luam txog $ 10 nphom txhua xyoo hauv kev ua qoob loo poob thiab siv cov khoom siv ua liaj ua teb. Xyoo 1996-2016, C88 tau txais txiaj ntsig zoo tau pab nyiaj txog $ 3.7 nphom rau kev lag luam qos yaj ywm hauv Yunnan ib leeg thiab yog ib qho ntawm cov cog CIP ntau yam cog hauv ntiaj teb.
"Qhov laj thawj tseem ceeb uas C88 tau nrov nrog cov neeg ua liaj ua teb yog nws tsis tuaj yeem ua rau raug mob lig," Hareau hais ntxiv. "Cov neeg ua liaj ua teb uas loj hlob nws tau pom cov qoob loo nce ntxiv ib puag ncig 15% thiab raws li nws kuj yog cov neeg nyiam siv, uas ua rau, txhawb cov neeg ua liaj ua teb tau nyiaj ntau dua thiab muab kev txhawb siab ntau ntxiv rau nws."
saib tom hauv ntej

"Qhov kev saws me nyuam siab uas peb tau pom thoob plaws Asia tau siv sijhawm ntau caum xyoo ntawm kev ua haujlwm los ntawm cov kws tsim tsiaj siv cov noob caj noob ces sib txawv hauv CIP genebank los txhim kho txhim kho qos yamv uas ua tau raws li qhov xav tau, "hais tias Oscar Ortiz, CIP Tus Lwm Thawj Coj rau Kev Tshawb Fawb thiab Kev Txhim Kho.
"Tab sis txoj haujlwm tsis nres ntawm no. Peb yuav tsum txuas ntxiv xa cov neeg ua liaj ua teb xav tau ntawm cov yam ntxwv ntawm kev loj hlob, thiab tseem saib lwm cov txiaj ntsig uas qos tuaj yeem nqa tau, piv txwv li txhim kho kev noj zaub mov zoo. "
Lub Koom Haum Zaub Mov thiab Kev Ua Liaj Ua Teb kawg ntawm UN (FAO) kev kwv yees tias ntau dua ib nrab ntawm cov neeg hauv ntiaj teb cuam tshuam los ntawm kev tshaib kev nqhis nyob hauv Asia. Sab Qab Teb Asia tseem yog lub tsev muaj tus nqi siab ntawm cov zaub mov tsis txaus xws li hlau, zinc, thiab vitamin A uas lub cev xav tau kev txhim kho noj qab haus huv, tshwj xeeb hauv cov menyuam yaus.
"Tam sim no peb tab tom tshuaj xyuas cov qos yaj ywm uas tau txhim kho uas peb tau siv nrog cov hlau thiab zinc hauv ntau lub tebchaws Asian. Thaum ua ke nrog peb txoj haujlwm los sau Vitamin A khoob nrog biofortified txiv kab ntxwv-fleshed qab zib, peb pom lub peev xwm uas cov qos yaj ywm tuaj yeem ua qhov sib txawv los txhim kho cov qoob loo thiab cov nyiaj tau los, thiab txhawm rau txo kev noj zaub mov tsis zoo thoob plaws Asia, "xaus Ortiz.